พระยอดขุนพลซุ้มเรือนแก้ว วัดพระศรีรัตนมหาธาตุ เนื้อชินเงิน ลพบุรี

          พระยอดขุนพลซุ้มเรือนแก้วกรุลพบุรี นั้นเป็นพระเครื่องพุทธศิลป์แบบลพบุรีบริสุทธิ์ อนึ่งคำว่า "พุทธศิลป์ลพบุรี" หมายถึงพระพิมพ์หรือโบราณวัตถุที่สร้างขึ้นตามแบบอย่าง "ช่างขอม" ที่ทำตามคติพระพุทธศาสนาฝ่ายมหายานหรือพราหมณ์-ฮินดู โดยเฉพาะอย่างยิ่งแบบอย่างขอมนำเข้ามาจากประเทศกัมพูชา ซึ่งครั้งหนึ่งขอมเคยเข้ามาเป็นใหญ่ในดินแดนแถบลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยา โดยตั้งราชธานีอันเป็นเมืองอุปราชอยู่ที่ลพบุรี ถึงแม้ศิลปะลพบุรีจะได้รับอิทธิพลโดยตรงจากขอมแต่มีรายละเอียดที่ เป็นของตัวเองเช่นกัน

         "พระสกุลลพบุรี" นั้น ต้องยอมรับว่าช่างผู้แกะพิมพ์มีเชิงช่างชั้นสูงเป็นครู จะหา สมัยศิลปะอื่นมาเปรียบเทียบได้ยาก ลักษณะของพระสมัยลพบุรีทำพระเกศมาลาเป็น ตุ่ม บางครั้งทำแบบฝาชีครอบบ้างหรือที่สวมจีโบ (มงกุฎ) อย่างเทวรูปบ้าง บางครั้งก็ทำเป็นดอกบัว และเป็นกลีบรอบๆ ผมหวีก็มี แต่ที่เป็นเอกลักษณ์ของพุทธศิลป์ยุคนี้คือพระพักตร์ที่เข้มขรึมมีอำนาจอย่างยิ่ง ลักษณะพระยอดขุนพลลพบุรีนั้นเป็นพระนั่งปางมารวิชัยอยู่ในซุ้มเรือนแก้ว ใต้ฐานมีทั้งฐานบัวชั้นเดียวและฐานบัวสองชั้น มีอยู่ด้วยกันหลายพิมพ์ มีประเภทเนื้อชินเงิน เนื้อชินตะกั่วสนิมแดง เนื้อดิน ส่วนเนื้อสำริดก็มีแต่น้อยมาก

คำว่า “ยอดขุนพล” ก็รู้อยู่ว่าเป็นความแสดงถึงอำนาจ เพราะฉะนั้นพระยอดขุนพลจึงมีอานุภาพทางคงกระพันชาตรี และแคล้วคลาด พระยอดขุนพลของลพบุรีนั้น ถือเป็นต้นแบบของพระยอดขุนพลของเมืองอื่นๆเลยทีเดียว พระยอดขุนพลของกรุวัดพระศรีรัตนมหาธาตุนั้นเป็นศิลปะของสกุลขอมแต่อยู่ในยุคของลพบุรี เพราะฉะนั้นจึงมีความขลังและอลังการเป็นอย่างยิ่ง

ขอขอบคุณข้อมูลบางส่วนจาก Google.