เหรียญพระพุทธชินราช วัดพระศรีรัตนมหาธาตุ รุ่นการแสดงกสิกรรม ปี 2459 เนื้อเงิน

เหรียญพระพุทธชินราช วัดพระศรีรัตนมหาธาตุ 
รุ่นการแสดงกสิกรรม ปี 2459 เนื้อเงิน 

            เหรียญพระพุทธชินราช วัดพระศรีรัตนมหาธาตุ จ.พิษณุโลก จัดสร้างขึ้นในปี พ.ศ.2459 เพื่อเป็นที่ระลึกในการแสดงกสิกรรม ถือได้ว่าเป็น เหรียญพระพุทธชินราชที่มีการสร้างเป็นครั้งแรก และเป็นเหรียญที่หายากด้วย

            ลักษณะเป็นเหรียญทรงกลมปั้มขอบกระบอก หูเชื่อม ด้านหน้าเหรียญเป็นรูปจำลองพระพุทธชินราช มีอักษรจารึก “พุทธศักราช ๒๔๕๙” ด้านหลังเหรียญตรงกลางเป็นรูปพญานาค 5 เศียร มีอักษรจารึก “การแสดง กสิกรรม พิศณุโลกย์” 

            พระพุทธชินราช เป็นพระพุทธรูปองค์ประธานของวัดพระศรีรัตนมหาธาตุวรมหาวิหาร เป็นพระพุทธรูปที่มีพุทธลักษณะงดงามที่สุดในประเทศไทย เส้นรอบนอกพระวรกายอ่อนช้อย พระพักตร์ค่อนข้างกลม พระขนงโก่ง พระเกตุมาลาเป็นรูปเปลวเพลิง มีลักษณะพิเศษเรียกว่าทีฆงคุลี คือที่ปลายนิ้วพระหัตถ์ทั้งสี่นิ้วยาวเสมอกัน ซุ้มเรือนแก้วทำด้วยไม้แกะสลักสร้างในสมัยอยุธยา แกะสลักเป็นรูปมกร (ลำตัวคล้ายมังกรแต่มีงวงคล้ายช้าง) อยู่ตรงปลายซุ้ม และมีลำตัวเหรา (คล้ายจระเข้) อยู่ตรงกลางซุ้ม มีเทพอสุราปกป้องพระองค์อยู่สองตน คือ ท้าวเวสสุวัณ และอาฬวกยักษ์

            ในตำนานการสร้างพระพุทธชินราช กล่าวว่า พระพุทธชินราชสร้างในสมัยพระศรีธรรมไตรปิฎก ธาตุของพระพุทธเจ้า คือ ได้สร้างขึ้นพร้อมกับพระพุทธชินสีห์ และพระศรีศาสดา โดยใช้ช่างจากเมืองศรีสัชนาลัย และเมืองหริภุญชัย ในการเททองปรากฏว่าหล่อได้สำเร็จเพียงสององค์ ส่วนพระพุทธชินราชทองแล่นไม่ตลอด ต้องทำพิมพ์หล่อใหม่ถึงสามครั้ง ครั้งสุดท้ายพระอินทร์ได้แปลงกายเป็นชีปะขาวมาช่วยเททองหล่อ เมื่อวันพฤหัสบดี ขึ้นสองค่ำ เดือนหก ปีมะเส็ง จุลศักราช 717 จึงหล่อได้สำเร็จบริบูรณ์